Kijk naar je eige!

 Herinner je je deze zin nog uit jouw kindertijd? Kijk naar je eige! We hebben het vast allemaal wel eens gezegd of gehoord. Als kind vatte ik deze opmerking op als een verwijt. ‘Zeg maar niets over mij, want jij doet precies hetzelfde.’ Nu weet ik dat kinderen elkaar geen beter advies kunnen geven. Door naar jezelf te kijken zie je helderder wat belangrijk is, welke emotie er in jou speelt en hoe je reageert op de buitenwereld. Zoals iedereen heb ook ik in de loop der tijd een beeld van mijzelf gevormd. Wat mij nog niet altijd lukt, is om mijzelf te observeren alsof ik van buiten naar mijzelf kijk. Het is echt een kunst om naar mijzelf te kijken alsof dat iemand anders betreft, mijn ‘tweede ik’. Iemand wiens emoties en handelen ik als neutrale toeschouwer kan waarnemen, zonder oordeel.

Er is een verschil tussen het accepteren van mijn chronische vermoeidheid en berusten in het feit dat ik minder energie heb en niet altijd in staat om dingen te doen die ik zo graag zou willen. Acceptatie versus berusting, of misschien moet ik zeggen weten versus voelen. Als ik zo weinig energie heb, liggen somberheid en negatief denken op de loer. Zelfs de tuin die nu op z’n mooist is, kan mij dan niet bekoren. De hogere temperaturen tijdens de zomer geven mijn energie een boost. Daar ligt het niet aan. Wat dan wel? Mijn gedachten? 

Hoe komt het dat ik verzand in neerslachtigheid als ik in mijn hoofd zit en het ‘moeten’ mij voortdurend achterna zit? Dit moet nog! Dat mag ik niet vergeten! Gaat dit wel goed? Enzovoort. Ik weet echt wel beter, alleen lukt het niet. Ergens zit een diep gevoel van onrust, waar ik niet bij kan komen. Sinds ik officieel arbeidsongeschikt ben, accepteer ik dat ik niet meer alles kan, zorg ik goed voor mijzelf en probeer ik te voorkomen dat ik nog vermoeider raak dan ik al ben. Maar deze beperkingen horen bij mij, ik bén ze niet.

Berusting betekent dat ik weet dat ik mij somber, neerslachtig of moe voel, maar dat ik dat niet bén. Die somberte is niet het enige waaruit ik besta. Ik observeer mijzelf en kijk naar de persoon die in mijn lijf zit. Dan zie ik iemand die moeite heeft met een emotie en voel ik vooral mededogen voor haar. Als ik zo naar mijzelf kijk, zie ik dat ‘die ander’ het niet naar haar zin heeft, maar zelf ervaar ik die last niet zo sterk. Daardoor blijft de emotie grotendeels die van een ander en blijft dus niet lang hangen. Dan zie ik dat ik, net als vele anderen, soms worstel met mijn beperkingen. En kan ik mijzelf even liefdevolle aandacht geven. “Hey lieverd, het gaat even niet, hè? Maar ik hou toch wel van jou.” Dat is lief zijn voor mijzelf. 

Een tijd terug hingen overal posters met de foto van een kind en teksten als ‘Ik ben Duchenne-patiënt’ of ‘Ik ben kankerpatiënt’. Daarbij was de naam van de ziekte doorgestreept en de naam van het kind erboven geschreven: ‘Ik ben Dave’. Ik ben (arbeidsongeschikt ) Loes. Kinderen kunnen dit beter. Zij laten zich niet tegenhouden door een beperking, zijn volledig in het hier en nu en spelen het leven. Hun kwaal maakt ‘gewoon’ deel uit van wie ze zijn, maar definieert hen niet. Ze vragen niet om extra aandacht, maar evenmin wordt de kwaal verborgen. 

In het hier en nu kan ik toeschouwer zijn van mijzelf. In het hier en nu identificeer ik mij niet met degene die een emotie ervaart. Want mijn ziel weet dat het allemaal illusie is. Ik weet dat mijn ‘tweede ik’ haar eigen werkelijkheid creëert. Dat doet zij met haar gedachten, haar lichaam en vooral met haar intenties. Zodra het mij lukt om de gedachten van ‘die ander’ te observeren, die soms alle kanten kunnen opgaan, kan ik berusten in het feit dat Dit Het Is. Dit is mijn lichaam, dit is mijn denkwereld en mijn leven. En het is goed. Dan kijk ik liefdevol naar mijn eige.

Juli 2019